Bối cảnh lịch sử – Thời cơ ngàn năm có một
Mùa hè năm 1945, tình hình thế giới và trong nước có những biến chuyển mạnh mẽ, tạo thời cơ vô cùng thuận lợi cho cách mạng Việt Nam. Trên chiến trường thế giới, phát xít Đức đã đầu hàng Đồng minh vào tháng 5/1945. Ở mặt trận Thái Bình Dương, quân đội Nhật Bản kiệt quệ trước sức tấn công mãnh liệt của quân Đồng minh. Đặc biệt, ngày 6 và 9/8/1945, hai quả bom nguyên tử của Mỹ ném xuống Hiroshima và Nagasaki đã giáng đòn chí mạng, buộc Nhật phải tuyên bố đầu hàng vô điều kiện vào ngày 15/8.
Tại Việt Nam, kể từ khi Nhật đảo chính Pháp vào ngày 9/3/1945, chính quyền thực dân không còn tồn tại, để lại một khoảng trống quyền lực. Chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim do Nhật dựng lên ngày càng rệu rã, bất lực trước cuộc khủng hoảng kinh tế – xã hội nghiêm trọng. Nạn đói khủng khiếp năm 1945 đã cướp đi sinh mạng của hơn 2 triệu người, khiến lòng dân dậy sóng. Lúc này, phong trào đấu tranh cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương ngày càng dâng cao. Trước thời cơ “ngàn năm có một”, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết định phát động cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên cả nước.
Diễn biến cuộc Tổng khởi nghĩa – Cả dân tộc đồng lòng vùng lên
Ngày 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc được thành lập, phát lệnh tổng khởi nghĩa trên cả nước. Lời hiệu triệu vang lên như một tiếng kèn xung trận, thôi thúc hàng triệu trái tim Việt Nam sục sôi quyết tâm giành lại nền độc lập dân tộc.
Ngày 16/8/1945, tại Tân Trào (Tuyên Quang), Đại hội Quốc dân được triệu tập, nhất trí thông qua chủ trương tổng khởi nghĩa. Cũng trong ngày hôm đó, dưới lá cờ đỏ sao vàng, Đội giải phóng quân do đồng chí Võ Nguyên Giáp chỉ huy xuất quân tiến về giải phóng Thái Nguyên, mở màn cho cuộc khởi nghĩa vĩ đại.
Ngày 19/8/1945, nhân dân Hà Nội nhất tề đứng lên giành chính quyền. Hàng vạn người dân, từ công nhân, nông dân, trí thức đến học sinh, sinh viên, đồng loạt xuống đường biểu tình, chiếm Phủ Khâm Sai, trại Bảo An binh và các cơ quan đầu não của địch. Chỉ trong một ngày, chính quyền hoàn toàn thuộc về nhân dân.
Chiến thắng ở Hà Nội đã tạo đà cho phong trào cách mạng lan rộng khắp cả nước. Trong những ngày tiếp theo, từ Bắc vào Nam, từ thành thị đến nông thôn, nhân dân ta vùng lên như triều dâng thác đổ. Ngày 23/8, Huế – kinh đô của triều đình phong kiến cuối cùng – hoàn toàn thuộc về nhân dân. Đến ngày 25/8, Sài Gòn cũng giành được chính quyền, đánh dấu thắng lợi của cách mạng ở miền Nam.
Ngày 30/8/1945, trước sức mạnh của phong trào cách mạng, vua Bảo Đại buộc phải tuyên bố thoái vị, kết thúc chế độ phong kiến kéo dài hơn một nghìn năm trên đất nước ta. Đây là dấu chấm hết cho một thời kỳ đen tối, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc Việt Nam.
Ý nghĩa lịch sử – Bản anh hùng ca của toàn dân tộc
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945 là một trong những mốc son chói lọi nhất trong lịch sử Việt Nam. Chỉ trong vòng hơn hai tuần, nhân dân ta đã đập tan bộ máy cai trị của phát xít Nhật và chính quyền tay sai, lật đổ chế độ phong kiến kéo dài hàng nghìn năm, giành lại chính quyền về tay nhân dân. Đây là thắng lợi của trí tuệ, ý chí kiên cường và tinh thần quật khởi của dân tộc Việt Nam.
Cách mạng Tháng Tám không chỉ đem lại độc lập cho đất nước mà còn mở ra một thời kỳ mới, thời kỳ xây dựng chính quyền cách mạng, bảo vệ thành quả cách mạng trước những âm mưu xâm lược của kẻ thù. Đồng thời, cuộc cách mạng vĩ đại này cũng là nguồn cổ vũ mạnh mẽ cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa trên toàn thế giới.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã chứng minh một chân lý vĩ đại: Khi toàn dân tộc đoàn kết, đồng lòng dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, không có thế lực nào có thể ngăn cản bước tiến của lịch sử. Ngọn cờ đỏ sao vàng tung bay trên bầu trời mùa thu năm ấy chính là biểu tượng bất diệt của lòng yêu nước, tinh thần kiên cường và khát vọng độc lập tự do của nhân dân Việt Nam.
